Engelsiz İş Yerleri
Engellilerin iş yerinde uyumlu bir şekilde çalışabilmesi için hem birtakım erişilebilirlik önlemlerinin alınması, hem de birtakım uyarlamaların yapılması gerekmektedir. Bir iş yerinde engellilerle ilgili düzenlemeler; binanın modifikasyonu (iş yerinin erişilebilir olması için gerekli tadilatlar), işin yürütülme sürecinde (saatler ve sorumluluklar) değişiklikler ve engelli çalışanların işini beklenen performans standartlarında yerine getirmelerini sağlayacak yardımcı teknolojileri kapsamaktadır.
Unutmayın;
- Engelli olan her birey iş yeri düzenlemesine ihtiyaç duymayabilir. Bu olaya bireysel yaklaşmak ve her bireyin kendi öznel durumuna uygun düzenlemelere ihtiyaç duyduğunu unutmamak gerekir. Bir engelli için yapılan düzenleme aynı engel grubundan başka bir engelli için başarılı bir sonuç vermeyebilir. Hem bireyin hem de iş yerinizin ihtiyaçlarına en iyi şekilde cevap verebilecek düzenlemeler için konuyu engelli bireyle birlikte ele almaya çalışın.
- Bazen çok basit düzenlemeler hiçbir maliyet gerektirmeden engellinin çalışmasını kolaylaştıracaktır. Ancak, bazen de belli bir maliyet gerektirecektir.
Bir Tekerlekli Sandalye Kullanıcısı Çalışanınız Olduğunu Farz Edelim, Neler Yapılabilir?
- Hareket edebilmesi için mobilyalar yeniden düzenlenebilir.
- Ahşap bloklarla çalışma masası yükseltilebilir.
- Varsa halı kenarları sabitlenerek hareket kolaylığı sağlanabilir.
- Binanın tekerlekli sandalye kullanıcıları için erişilebilir olması için rampa yapılabilir.
- Yatay mobilyalar (evrak dolapları gibi) kullanılabilir.
- Otomatik kapılar kurulabilir.
- Oturma pozisyonunda kullanılabilecek fotokopi, faks gibi yeni araç-gereçler satın alınabilir.
İş Yerlerinde Erişilebilirlik Düzenlemeleri
5378 sayılı Engelliler Hakkında Kanuna göre kamu kullanımına açık tüm alanların erişilebilir olması gerekmektedir. Erişilebilirlik düzenlemeleri engellilerin yanında yaşlılar, hamileler, geçici olarak engelli bulunanlar gibi hareket kısıtlılığı bulunan pek çok kişi için güvenli ve yardımsız kullanım olanağı sağlayacaktır.
Temel Erişilebilirlik düzenlemelerinin yanında engelli çalışanların bireysel erişilebilirlik gereksinimlerine de çözüm sağlanmalıdır. Tüm düzenlemeler başta TS 9111 olmak üzere Türk Standartları Enstitüsü (TSE) standartlarına uygun olmalıdır.
İş yerlerinin sadece engellilerin çalıştığı alanlar değil, çalışanların kullanımına açık tüm sosyal ve kültürel alanlarda ve idari bölümlerde de erişilebilirlik sağlanmalıdır.
Engelliler için yapılmış düzenlemelerde ‘’engelli asansörü’’, ‘’engelli tuvaleti’’ gibi ifadelerin yerine ‘’erişilebilir asansör’’, ‘’ erişilebilir tuvalet’’ gibi ifadeler kullanılmalıdır.
İş Yeri Düzenlemelerinde Genel İlkeler
- İş yerinde zemin döşemesinin yüzey özellikleri iç mekanlar kadar dış mekanlar için de önem taşımaktadır. Dolaşım alanlarının yüzeyi, tekerlekli sandalye kullanan veya güçlükle yürüyen kişiler için güvenli ve kullanılabilir nitelikte olmalıdır. Dolaşım ve kullanım alanlarında zemin ve döşeme yüzeyleri gibi sert, sabit, sağlam, dayanıklı ve kaymayan (ıslak/kuru) özellikle olmalıdır. Var olan kaygan zemin kaplama malzemesi kaymaz hale getirilmesi için gerekli işlemlerden geçirilmelidir.
- Tüm dolaşım güzergahında baş kısmında net yükseklik en az 220 cm. olmalıdır.
- 6 mm’ye kadar olan seviye farklılıkları için özel bir kenar düzenlemesi gerekmemektedir. 6 mm- 13 mm arasındaki seviye farklılıkları 1:2’den daha fazla olmayan bir eğimle düzenlenebilir. 13 mm’den daha fazla olan seviye farklılıkları için uygun biçimde rampa yapılmalıdır.
İş Yeri Yakın Çevresi
İş yerinin bahçesi bulunuyorsa bahçe girişi ve bahçe yollarının engelsiz olarak düzenlenmesi gerekmektedir. En yakın toplu taşıma durağı, istasyonu ve/veya iskelesinden iş yeri binasının girişine hissedilebilir yüzey uygulaması ile yönlendirme yapılabilir.
İş yeri yakın çevresi nereleridir?
- Otoparklar
- Bina girişleri
- Bina giriş rampaları
- Bina giriş kapıları
- Bina içi alanlar
- Asansörler
- Merdivenler
- Tuvaletler
- Lavabolar
- İşaretleme ve alarmlar
Kaynak:
‘’Herkes İçin Engelsiz İşyerleri-İşverenler İçin Rehber‘’
T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı (Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü)