Engelli İstihdamıyla İlgili Yasal Düzenleme:
854 sayılı Deniz İŞ Kanunu ve 4857 sayılı İş Kanunu’nda engellilerin işçi olarak istihdam edilmelerinde sorumluluğunu yerine getirmeyen işverenler için cezai yaptırım öngörülmüştür.
Kanun hükmü gereğince, işverenlerin engelli işçileri meslek, beden ve ruhi durumlarına uygun işlerde çalıştırmakla yükümlü olmaları nedeniyle, işverenin talebine şartları tutarak başvuru yapan ve görüşmeye gelen engellileri işverenin uygun bulmayarak işe almaması veya engelli kontenjan açığı için talep vermeyerek yükümlülüğünü yerine getirmemesi durumunda ise işverene 4857 sayılı İş Kanunu'nun 101. maddesine istinaden çalıştırmadığı her engelli ve çalıştırmadığı her ay için Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü tarafından idari para cezası uygulanmaktadır. Kamu kuruluşları bu para cezasından hiçbir şekilde muaf tutulmamaktadır. (2023 yılı için ceza miktarı 13.191 TL'dir.) Uygulanan ceza hem her bir engelli için hem de ihlalin devam ettiği her ay için uygulanmaktadır. Örneğin 2023 yılında 12 ay boyunca, zorunlu olduğu halde üç engelliyi istihdam etmediği tespit edilen işverene (12 x 3 x 13.191 TL) 474.876 TL idari para cezası uygulanacaktır.
Bu Yasal Düzenlemelere Göre İşverenler:
- 50 veya daha fazla (yer altı ve su altı işleri hariç, tarım ve orman işyerlerinde 51 veya daha fazla) işçi çalıştırdıkları özel sektör işyerlerinde %3 engelliyi,
- Kamu işyerlerinde ise %4 engelliyi meslek, beden ve ruhi durumlarına uygun işlerde çalıştırmakla yükümlüdürler.
Engelli İstihdamında Kanuni Avantajlar
Özel sektör işverenlerinin kontenjan dâhilinde veya kontenjan fazlası olarak ya da yükümlü olmadıkları halde engelli çalıştırmaları durumunda işverenlerin bu şekilde çalıştırdıkları her bir engelli için asgari ücret düzeyindeki sosyal güvenlik primi işveren paylarının tamamı (2023 yılı için teşvik prim indirimi 1.551,24 TL'dir) Hazinece karşılanması şeklinde değiştirilmiştir.