Fiziksel Engelleri Düşünce Engellerine Dönüştürmeyelim!
2018 yılında, 76 yaşında hayatını kaybeden ünlü evrenbilimci, fizikçi, teorisyen ve yazar Stephen Hawking’’ şöyle demiş;
“Engelli bir bireyseniz, büyük ihtimalle bu sizin suçunuz değildir fakat insanlardan acıma beklemenin ya da dünyayı suçlamanın bir yararı da yoktur. Olumlu bir tavır takınmalı ve içinde bulunduğunuz durumu en iyiye döndürmeyi bilmelisiniz. Fiziksel bir engeliniz varsa, bunu düşünsel bir engele dönüştürmeyin.”
Bundan beş yıl önce “Omuza Omuza Engelsiz İnsan Kaynakları” olarak buzdağının altındaki yetenekleri keşfetmek ve dezavantajlı bireylerle ilgili işe yerleştirme, eğitim ve danışmanlık hizmetleri vermek üzere yola çıktık. Bugüne kadar yaklaşık 500 dezavantajlı adayı, 200’e yakın şirkete yerleştirdik.
Deneyimlediğimiz süreçlere göre dezavantajlı adayların kurumlarda ilk iş görüşmesinden, oryantasyona, ofis çalışma ortamından verilen görevin uygunluğuna kadar fiziksel ve operasyonel süreç olarak mutsuz edildiği pek çok nokta var. Fakat işten ayrılan adaylarda en çok rastladığımız ayrılık nedeni ise Hawking’in dediği gibi fiziksel engeli düşünce engeline dönüştürmek.
Düşünsel engeli nasıl önleyeceğiz? Dezavantajlı yazar Shane E. Bryan, “Engelim yok, bir hediyem var! Diğerleri bunu bir sakatlık olarak görebilir, ancak bunu bir meydan okuma olarak görüyorum.” diyor. Empati yaparak, engelin dezavantajlı arkadaşımıza bir hediye olduğunu kabul ederek ve buzdağının altındaki yeteneğini keşfetmeye odaklanarak düşünsel engelleri önlemeye başlayabiliriz.
Dezavantajlı arkadaşlarımızın iş hayatında var olabilmeleri engeli olmayan diğer çalışma arkadaşlarının ve yönetimin bakış açısına da bağlı. Amerikalı ünlü iş kadını Mary Kay Ash’in bloğunda karşıma çıkan yaban arısı metaforu, buzdağının altındaki yeteneklerin kim olduğunu o kadar güzel anlatıyor ki…
Aerodinamik yasalarına göre yaban arıları uçamaz. Nedeni büyük gövdelerine oranla küçük olan kanatlarıdır. Küçük kanatlarını ne kadar hızlı çırparlarsa çırpsınlar hava akımı ve kanat gücü, o gövdeyi kaldırmaya yetmez. Bu bilimsel bir gerçektir.
Fakat yaban arıları uçuyor. Bilimin uçması imkansız dediği arı nasıl oluyor da uçuyor.
Hatta yaban arısı dünyada en yükseğe çıkabilen kanatlı. Everest’in tepesinde yaban arısı görebilirsiniz ve başka uçan hiçbir şey göremezsiniz.
Yaban arısı uçamayan bir hayvan olduğunu bilmez, bu onun bir şekilde genetiğine işlenmemiştir ve o bunu ne güdüleri ile ne öğretileri ile bilmez. Bu yüzden her yeni doğan yaban arısı, kanatlarını çırpar, çırpar, azmeder, vazgeçmez ve uçar, uçtuğunda da asla durmaz, uçtukça daha da hızlanır ve dünyanın en yüksek noktasına kadar yükselir.
Fiziksel, biyolojik, ruhsal engeller Everest’in tepesine çıkmaya engel değil. Yeterki yeteneğe doğru bakalım ve görelim.
Günlük yaşamınızda dezavantajlı insanları göremeyebilirsiniz, ancak DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü), % 20'si günlük yaşamlarında büyük işlevsel zorluklarla yaşayan 2 milyardan fazla engelli birey tanımlıyor.
1,3 milyar insan bir tür körlük ve görme bozukluğundan etkilenmektedir. Bu dünya nüfusunun% 17'sini temsil ediyor.
466 milyon insanın işitme kaybı ve işitme kaybı var. Bu dünya nüfusunun % 6'sını temsil ediyor.
Yaklaşık 200 milyon insanın zihinsel bir engeli var. (75'in altında IQ). Bu dünya nüfusunun
% 2.6'sını temsil ediyor.
75 milyon insanın günlük tekerlekli sandalyeye ihtiyacı var. Bu dünya nüfusunun % 1'ini temsil ediyor.
Gördüğümüz gibi, engellilik birçok farklı şekilde gelişiyor ve tüm dünyada artıyor. Bazı engeller geçici olmakla birlikte, diğerleri ise uzun vadede insanların günlük eylemlerini etkiliyor.
10-16 Mayıs yıllardır ülkemizde engelli farkındalık haftası olarak kutlanıyor. Dezavantajlılar hakkında daha fazla bilgi edinmek, dünyanın 2 milyardan fazla vatandaşını, 9 milyon yurttaşımızı tanımaktır. Toplumların yarattığı engeller, insanların yarattığı düşünsel engellerdir. Daha erişilebilir, engelsiz bir dünya için artık empati zamanı, bakış açımızı değiştirme zamanı!
10.05.2020
Kaynaklar
- Disabled People in the World in 2019: Facts and Figures
https://www.inclusivecitymaker.com/disabled-people-in-the-world-in-2019-facts-and-figures/
- Stephen Hawking, Engelli Bireyler ve Bilim adlı makalesi, Eylül 1984
- Mary Kay Ash Blog
http://blog.marykayfoundation.org/corporate/archive/2017/04/17/be-like-the-bumblebee-fly-when-it-s-impossible.aspx, Be Like The Bumblebee: Fly When It’s Impossible!