İşe Nereden Başlamalı?
-
Öncelikle engellilerin işyeri ile bütünleşmeleri için bir strateji belirleyin.
- İşyerinde tam bir başarı sağlamak için bir strateji oluşturmaya öncelik verin.
- İnsan Kaynakları gelişimi stratejisinin doğal bir parçası olarak kabul edin.
- Konuyu çalışanlardan seçilmiş kişiler ve mümkünse engelli dernekleri ile işbirliği halinde ele alın.
- Engellinin durumuna uygun bir işte istihdam edilip edilmediğinden emin olmak için gerektiğinde İŞKUR ve iş & meslek danışmanları ile sürekli iletişim halinde olun.
İletişime ve Farkındalık Yaratmaya Önem Verin
- Konuyu anlaşılır bir dilde diğer çalışanlarla paylaşın.
- Çalışanlara engellilikle ilgili genel bir bilgilendirme yapılmasını sağlayın.
- Bu bilgilendirmede engelli çalışanların verimliliğini arttırmak için gerekli olabilecek uyarlamalara (doğrudan üretim yapılan birim, bir bütün olarak işyeri, çalışma saatleri gibi) da yer verin.
- Diğer çalışanların engelli bir çalışanla bir arada çalışma ile ilgili tüm bilgi ihtiyaçlarının giderilmiş olmasına özen gösterin. Bunu bir eğitimle sağlamanız çok faydalı olacaktır.
- Bu eğitimlerin verilmesinde engelli derneklerinin ve alanda uzman firma veya kişilerin desteğini almaya çalışın.
Oluşturduğunuz Stratejinin Etkililiğini Değerlendirmeyi İhmal Etmeyin
- Düzenli toplantılarla engellilerin işyerinde bütünleşmeleri ile ilgili yürütülen stratejinin etkililiğini tartışın ve gerektiğinde aksayan taraflar için müdahale edin.
- Bu değerlendirmelere çalışanların temsilcilerinin de katılımını sağlayın.
Engelli Bireyin İşe Alım Adımları
Öncelikle engelli bireyi alacağınız pozisyonda işin gereklerini tanımlamaya çalışın:
- Yapılacak iş nedir-sorumluluklar nedir?
- Bu iş nasıl yapılmalıdır? Hangi yöntemler ve prosedürler kullanılacaktır?
- İşin başarıyla yapılması için neye ihtiyaç vardır? Gerekli olan beceriler, bilgi ve yetenekler nedir?
- Bu iş için en uygun kişi kimdir?
Şayet bu dört hususu tanımlayabilirseniz işi de rahatlıkla tanımlayabilirsiniz. İşi tanımlamak için şunları netleştirin;
- İşin amacı nedir?
- Bu iş neden var?
- İşin en belirgin sorumlulukları nelerdir?
- İşyerinde var olan ilişkiler nelerdir ve bu ilişkiler nasıl işlemektedir?
- Başarılı olmak için ne tür beceriler gereklidir?
- İş deneyimi gerekiyor mu?
- Aranan eğitim düzeyi nedir?
- Çalışma koşulları nedir?
Bu soruların yanıtlarını kağıda döktüğünüz anda işin tarifini yapmış olacaksınız. Bu aşamadan sonra artık sizin için önemli olan bireyin engelli olup olmaması değil o iş için uygun olup olmaması olacaktır.
- Engelli bireyi işe alırken, tıpkı engelli olmayan bir bireyi işe alır gibi hareket etmeye özen gösterin. Tüm süreç boyunca engelli bireye yönelik ayrımcılık yapılmamasına özen gösterin. Üzerinde durduğunuz tek kriterin iş için gerekli olan beceriler olduğunu vurgulayın.
- Belli bir iş için engelli işe almayı düşünüyorsanız gerektiğinde işyerinde, iş koşullarında uyarlamalar yapmaya açık olmalısınız. Bu, engellinin o işi en iyi şekilde yerine getirmesine yardımcı olacaktır.
Mülakat ve Test Aşaması
- İstihdam öncesi uyguladığınız testler ve seçim kriterleri; boş olan kadro için gerekli olan belli beceriler, bilgi ve yetenekler üzerine odaklanmalıdır. Bu testlerin engelli başvuranlar için de erişilebilir bir formatta olmasına ve engellileri dışlamamasına özen gösterin.
- Şayet bir mülakat ekibi kuruyorsanız mutlaka onlara engellilerle mülakat yapma ve seçme süreci hakkında rehberlik sağlayın.
- Mülakatta engellinin ihtiyaç duyduğu desteği sağlamaya çalışın, işitme engelli aday için işaret dili tercümanı gibi.
- Mülakata davet ettiğiniz engellilere herhangi bir desteğe ihtiyaç duyup duymadıklarını veya özel bir ihtiyaçları olup olmadığını sormayı ihmal etmeyin.
Engellinin İşe Uyumu
- Engelli birey işe başladığında şirkete veya servise, iş ortamına ve işe uyumu için bir uyum programı başlatın.
- İşi yaparken nasıl bir yol izleneceği, personelle ilgili kurallar, şikayetlerin çözüm yöntemleri, sağlık ve güvenlik prosedürleri gibi işi ve işyerini ilgilendiren her türlü konuda anlaşılır bir şekilde bilgilendirme yapmayı unutmayın.
- İşitme, konuşma veya sözel iletişimi anlama problemleri olan engelli çalışanlarla daha iyi iletişim kurmak isteyen yönetim kademesi, İnsan Kaynakları veya diğer çalışanlar için eğitimler düzenlenmesi için ilgili kuruluşlarla iletişime geçmeyi ihmal etmeyin.
Yükselme ve Kariyer Gelişimi
- Engellilerin de diğer çalışanlarla aynı koşullarda kariyer gelişimine sahip olabilmesi amacıyla gerekli olan beceri ve deneyimi kazanmaları için eşit fırsatlar sunmaya özen gösterin.
- Kariyer gelişimi ve yükselme olanakları ile ilgili bilgilere engelli çalışanlarınızın da uygun bir şekilde ulaşabilmesi için gerekli önlemleri almaya çalışın. Bu bilgiler elektronik ortamda sağlanıyorsa erişilebilirliğe özel önem verin.
- Engelli çalışanlarınızı yükselme konusunda yüreklendirin. Engelliler bazen engel durumlarından kaynaklanan bir nedenle veya işyerinde karşılaştıkları sorunlar nedeniyle buna isteksiz olabilirler.
- Çalışanlarınızı terfi ettirirken o pozisyonun gerektirdiği diploma gibi remi belgelerle birlikte onların varsa geçmiş deneyimlerini, yetkinliklerini, şu andaki performanslarını ve yeteneklerini de değerlendirmeye çalışın.